بدن ما یک ماشین واقعی است. کارخانه ای که بیست و چهار ساعته کار می کند. این کارخانه نیز سر و صداهایی دارد. این صداهای فیزیولوژیکی جالب، شگفت آور و گاهی نگران کننده هستند. در این ایمیل در خصوص صداهای عجیبی که بدن تولید می کند، به مواردی اشاره می کنیم.

1. سرفه
بر خلاف آنچه تصور می شود، سرفه مخصوص مواقع بیماری نیست. سرفه صدای هوای تخلیه شده از ریه ها و برونش ها در حین بیرون راندن میکروب ها، ترشحات مخاطی و دیگر مواد نامناسب مانند گرد و خاک است. سرفه های خفیف صبحگاهی نیز به دلیل بیرون راندن رسوباتی است که در طول خواب در برونش ها جمع شده اند. ممکن است سرفه از ناحیه گوش و حلق و بینی، از آلرژی یا مشکلات گوارشی مانند ریفلاکس معده، از وجود عفونت و یا مشکلات جدی تر مانند سرطان ناشی شود. در صورت سرماخوردگی، سرفه ناشی در اثر التهاب در ناحیه گوش، حلق و بینی بروز می کند.

2. سکسکه
در برخی فرهنگ ها گفته می شود سکسکه علامت بزرگ شدن است. برخی دیگر شاید هم به شوخی بر این عقیده اند طرف دزدی کرده و دچار سکسکه شده است! اما این صدای عجیب ارتباطی با این مسائل ندارد. سکسکه از تحریک عصب فرنیک (که به دیافراگم عصب دهی می کند) ناشی می شود. عضلات دیافراگم منقبض شده و نمی تواند به درستی شل شود. در نتیجه هوای زیادی وارد ریه ها شده و تکان هایی ایجاد می شود.

به این مسائل، چاکنای (دریچه واقع در بالای حنجره) را نیز اضافه کنید که با صدا بسته و صدای سکسکه ایجاد می شود. معمولا سکسکه پدیده نگران کننده ای نیست. اما اگر از بین نرود می تواند نشان دهنده بیماری جدی تر از جمله بیماری های مربوط به دستگاه گوارش و یا ریه ها باشد. بهتر است بدانید که استرس زیاد و یا مصرف الکل جزو عوامل ایجادکننده سکسکه هستند.

3. عطسه
مکانیسم عطسه به سختی قابل کنترل است. این صدا از هوایی که از بینی و دهان خارج می شود تولید می شود و سرعت آن به 200 کیلومتر در ساعت می رسد. در واقع عطسه مکانیسم دفاعی بدن در پی تنفس یک عنصر محرک مانند گرد و غبار، آلودگی و موی حیوانات است.

4. تلق و تلوق مفاصل
برای همه ما پیش آمده که انگشتان مان را بشکنیم و از صدای آن ذوق کنیم. این صدا یک پدیده طبیعی و در اکثر موارد کم اهمیت (البته اگر با درد همراه نباشد) است. این صدا از ضربه به غضروف مفاصل ناشی می شود که پر از مایع سینوویال یا همان مایع مفصلی هستند. این مایع حاوی گاز است. زمانی که مفصلی را با شدت تکان می دهیم، حرکت گاز در مایع سینوویال باعث بروز حباب های هوا می شود و در ناحیه مفاصل صدای تلق تلوق ایجاد می شود. این صدا معمولا با افزایش سن بخصوص در مفصل زانو بیشتر می شود. بر خلاف آنچه گفته می شود، شکستن انگشت ها باعث بروز آرتروز نمی شود.

5. قار و قور شکم
صدای قار و قور شکم بسیار بد موقع ایجاد می شود و بدون شک اولین عکس العمل اطرافیان این خواهد بود که:"گرسنه هستی؟". صدای قار و قور شکم نشان دهنده وجود هوا در ناحیه روده ها و یا معده است. عضلات روده ها یک حرکت طبیعی ایجاد می کنند که برای گوارش امری ضروری است. اگر غذایی در دستگاه گوارش نباشد و یا هضم غذا با وجود هوا در حال انجام باشد، در این صورت صداهایی از شکم به گوش می رسد.

اگر عادت دارید تند غذا بخورید، بدانید که هوای بیشتری وارد معده تان می شود که ممکن است بعدا به صورت آروغ دفع شود. اگر دقت کرده باشید بعد از جویدن آدامس شکم تان بیشتر قار و قور می کند، چون در حین جویدن آدامس نیز ناخواسته هوای زیادی می بلعید.

6. صدای دندان قروچه
این صدا شب ها شنیده می شود و گاهی چنان بلند است که ممکن است همسرتان را از خواب بیدار کند. دندان قروچه (براکسیسم) صدای سایشی و ضربه ای ایجاد می کند که اغلب غیرارادی است و فرد متوجه آن نمی شود.

سایش غیرعادی دندان ها، قفل شدن فک و سردرد در حین بیدار شدن از خواب می تواند جزو علائم براکسیسم باشد. اختلال در برخی حامل های عصبی (به عنوان مثال دوپامین) و استرس می تواند باعث بروز دندان قروچه حتی در طول روز شود. بر حسب علت این مشکل، روش های درمانی متعددی مانند تکنیک های ریلکسیشن و یا استفاده از محافظ دندان در طول شب می تواند کارساز باشد.

7. خمیازه
هر کسی به شیوه ای خمیازه می کشد، اما در هر حال خمیازه کشیدن وسط مکالمه چندان مودبانه نیست. خمیازه کشیدن جزو پدیده هایی است که تاکنون تعریف دقیقی از آن ارائه نشده است. بر اساس یکی از تئوری های مطرح شده، خمیازه کشیدن واکنش غیرارادی بدن ناشی از کمبود اکسیژن (بخصوص در حین بیدار شدن از خواب) است. در این صورت مغز برای افزایش دریافت اکسیژن از بینی و دهان، دستور خمیازه کشیدن را صادر می کند و این مکانیسم نیز ریه ها و مغز را تغذیه می کند. بر اساس تئوری دیگر، ما خمیازه می کشیم تا دمای مغزمان خنک شده و هوشیارتر شویم. ما همچنین در مواقع گرسنگی، کم خوابی و نیاز به آرامش خمیازه می کشیم.

8. خس خس سینه
صدای خس خس سینه خفیف در حین تنفس (بخصوص حین بازدم) نشان می دهد که مسیر عبور هوا به دلیل تنگ شدن مجاری تنفسی در ناحیه بینی، حلق، حنجره، نای یا برونش ها دچار اختلالی شده است. معمولا خس خس سینه به دلیل فعالیت بدنی بیشتر می شود. عوامل متعددی مانند برونشیت، آسم، بیماری های ویروسی، انبساط برونش ها، مصرف داروهای خاص و غیره در بروز خس خس سینه دخالت دارند.

9. باد شکم
باد شکم در ناحیه روده بزرگ تولید می شود. این گازهای بد بو توسط باکتری های روده تولید می شوند که در نهایت از طریق مقعد با صدا خارج می شوند. این گازها طبیعی بوده و هر از گاهی بروز می کنند. اما زمانی که میزان تولید گاز زیاد و مکرر می شود و یا همراه با سنگینی و درد باشد، می تواند نشان دهنده مشکلاتی در گوارش و اختلالات غذایی مانند نفخ باشد. اگر باد شکم با بوی بد دهان، یبوست یا اسهال همراه باشد، پای یک مشکل گوارشی پنهان در میان است.

10. آروغ زدن
آروغ زدن، یکی از علامت های افزایش گاز شکم است که البته در بعضی موارد نیز بدون افزایش گاز شکم انجام می شود. در این میان عوامل زیادی می توانند زمینه ساز آروغ زدن باشند، ولی مهم ترین آنها بلعیدن هوا و تولید گاز زیاد در معده و روده است. در واقع شایع ترین علل بلعیدن مقادیر زیاد هوا شامل خوردن و آشامیدن تند غذا، صحبت کردن حین غذا خوردن، مکیدن مایعات با نی، داشتن دندان های نامناسب، سیگار کشیدن، جویدن آدامس، مصرف نوشیدنی های گازدار، وجود ترشحات بینی در سینوزیت مزمن و بیماری ریفلاکس یا برگشت اسید معده به مری (در این وضعیت، بیمار به دنبال بلع مواد اسیدی برگشتی از معده مقداری هوا نیز بلع می کند) و … است.